Op 9 oktober 1959, net 62 jaar geleden droeg Vertol (de voorganger van Boeing Helicopters) haar VZ-2 over aan de NASA in Langley (US). NASA voerde toen de operationele tests uit voor het Amerikaans leger omdat het leger toen geen gecertificeerde piloten in dienst had die experimentele VTOL's konden vliegen.
Misschien denken we dat de VTOL en eVTOL experimenten alleen van de laatste 5 jaar zijn, maar het tegendeel is waar.
Het Amerikaanse leger begon reeds midden vorige eeuw de meest effectieve benaderingen van VTOL-voortstuwing te onderzoeken. Eind jaren vijftig en begin jaren zestig verschenen een aantal experimentele projecten met een verscheidenheid aan voortstuwings- en hefinrichtingen om een verticale vlucht te bereiken. Het waren kantelrotors, kantelpropellers, kanteljets, kantelvleugels, kantelkanalen, liftventilatoren en afgebogen stuwkrachtsystemen. Als je even kijkt naar alle concepten en prototypes van vandaag zie je een stuk historie vliegen.
De kantelvleugel kwam toen naar voren als een succesvol VTOL-systeem, maar andere benaderingen bleken meer levensvatbaar onder operationele omstandigheden. De Vertol VZ-2 (ook genoemd Vertol Model 76) was het eerste vliegtuig met kantelvleugels dat met succes overging van verticale naar horizontale vlucht.
Grondtesten begonnen in april 1957 en de VZ-2 maakte zijn maidenvlucht, een hover, op 13 augustus 1957. Op 15 juli 1958 maakte de VTOL voor de eerste maal een vlucht waarbij werd overgegaan van een verticale vlucht naar een horizontale vlucht.
Een van de grootste technische uitdagingen bij de ontwikkeling van deze VTOL was de integratie van twee sets besturingsmechanismen - één voor vluchten in de 'helikopter verticale modus' en de andere voor 'vliegtuig horizontale vlucht'. Meer technische achtergrond en details van het VZ-2 programma kun je hier lezen. Na 450 vluchten, waarbij 34 werd gewisseld tussen verticale en horizontale vlucht, werd het programma beëindigd in 1965. Het project had waarde als technologie-demonstrator omdat het aantoonde dat de kantelrotor (tiltrotor) een betere oplossing was dan de kantelvleugel (tilt-wing).
De Vertol VZ-2 is door Boeing geschonken aan het Smithsonian National Air & Space Museum in Washington.
Video:
